Raakvlak huidig beleid andere beleidsdomeinen

Mobiliteit is een intrinsiek onderdeel van de openbare ruimte. Het kan niet los worden gezien van vraagstukken op het gebied van economie, klimaat, energie en digitalisering. De raakvlakken tussen mobiliteit en andere beleidsdoelen van gemeente Meerssen zijn hieronder beschreven.

Wonen

De gemeente Meersen staat de komende jaren (tot medio 2035) voor de uitdaging om circa 500-650 woningen te bouwen. Deze woningen zullen niet één of twee grote uitbreidingswijken gerealiseerd worden. 

Woningbouw

Voor de woningbouwopgave in gemeente Meerssen wordt eerst gekeken naar plekken binnen de bebouwde kom (inbreiding), en daarna naar mogelijkheden aan de rand van de kernen. Hierdoor zal de verkeersdruk gelijkmatig en in kleine mate toenemen, verspreid over de gemeente Meerssen. Extra ontsluitingswegen zijn hiervoor niet nodig, omdat ontsluiting al aanwezig is. Wel is er blijvende aandacht nodig voor het mogelijk ontstaan van lokale knelpunten en verkeersveiligheidsrisico's.

Duurzaamheid

Vanuit het beleidsdomein Duurzaamheid is gemeente Meerssen met name bezig met de energietransitie (90%) en de Landelijk doelstelling van 49% CO2 reductie. De basis voor de energietransitie is verankerd in de Regionale Energiestrategie Zuid-Limburg (2021) en Transitievisie Warmte (2021).  Het raakvlak met mobiliteit ligt met name bij de nieuwe ontwikkelingen op het gebied van elektrisch vervoer en de laadinfrastructuur die daarvoor nodig is. 

Energietransitie en mobiliteit

Steeds meer inwoners en bezoekers van gemeente Meerssen stappen over op elektrisch rijden. Daarbij hoort een nieuwe infrastructuur met laadpunten. Veel bezitters van elektrische auto’s laden hun auto op eigen terrein op. Anderen dienen gebruik te maken van openbare laadpunten welke de gemeente Meerssen steeds meer laat plaatsen. Samen met andere nieuwe ontwikkelingen in de energietransitie, zoals zonnepanelen en warmtepompen, heeft de installatie van laadpalen invloed op het elektriciteitsnet.
Door deze nieuwe ontwikkelingen neemt de druk op het elektriciteitsnet steeds meer toe. Op landelijk niveau heeft dit reeds tot netcongestie geleid. Hoe meer mensen elektrisch gaan rijden, hoe meer duurzame elektriciteit moet worden opgewekt. Dit kan zowel door zonnepanelen op particuliere daken, of via grote zonneparken op daken of grondgebonden objecten.

Klimaatadaptatie, het waterprogramma, Landschap en biodiversiteit

De gemeente is een groene gemeente met een uitdaging op het gebied van waterberging. Daarnaast heeft de gemeente een aantal oude historische laanstructuren omringd door natuurgebieden rondom de verstedelijkte gebieden. De beleidsdoelen voor groen zijn vastgesteld in april 2023. Het waterprogramma en de strategie voor klimaat adaptatie zijn in september 2022 vastgesteld. Het raakvlak tussen Water, Groen en Verkeer bevindt zich met name bij de (her)inrichting en aanleg van wegen. Waarbij aandacht nodig is voor het beschermen, behouden en uitbreiden van groen. 

Vergroenen in plaats van verharden

Tussen de woonkernen zijn er kansen voor het verbinden van groenstructuren via bermen e.d. van ontsluitende wegen. In natuurgebieden is het vooral belangrijk dat er duidelijke keuzes worden gemaakt voor recreatiepaden in het natuurgebied. De paden zorgen ervoor dat wandelaars en fietsers op bepaalde plekken wel mogen komen en daardoor op bepaalde plekken ook niet. Daar heeft flora en fauna meer ruimte. Tegelijkertijd zijn te veel paden niet gewenst, met name mountainbikeroutes.

In verstedelijkt gebied wordt er ingezet op meer vergroening en minder verharding. Dit helpt voor de waterberging, biodiversiteit, verkoeling én gezondheid van mensen. Hierin worden al stappen gemaakt: bijvoorbeeld het weghalen van overbodige bestrating. Als groen moet wijken voor verharding, dan wordt dit gecompenseerd. Parkeerplaatsen worden zo veel mogelijk klimaatrobuust ingericht. Ook wordt er nagedacht over groen bij herinrichtingsvoorstellen en het teruggeven van grond aan de natuur in plaats van het realiseren van nieuwbouw wanneer percelen vrijkomen. Om zo effectief mogelijk te werk te gaan is het belangrijk te vergroenen waar de grootste risico's zijn in de gemeente. De klimaateffectkaarten laten dit zien.

Water bergen en afvoeren

De gemeente zet zich in voor waterberging middels meer groen door struiken, planten en bloemen en een meer vernieuwende waterberging (tijdelijk opvangen van regenwater in de bodem, sloten, beekjes en overige waterbergingsgebieden). Ook waterdoorlatende bestrating, zoals grasbetontegels voor parkeerplaatsen kunnen vaker toegepast worden. Daarnaast wordt er bij het aanpassen van bestaande bouw en nieuwbouw zorgvuldig afgewogen hoeveel verharding er nodig is. Een bijkomend voordeel van vergroening en natuurlijke waterberging is het verkoelende effect. Een belangrijk onderdeel met betrekking tot oplopende hittestress.

Bij heftige buien kan de riolering extreme hoeveelheden regen vaak niet verwerken. De gemeente zet dan in op waterafvoer via het wegennetwerk. Water op straat is dus onderdeel van de waterafvoeraanpak. Het overgrote deel van de wegen in de gemeente is zo ingericht dat het water tussen de trottoirbanden wordt geborgen en naar het groen in de straat wordt afgevoerd.

Economie

Gemeente Meerssen bevordert een duurzame bedrijfsomgeving en ondernemersklimaat door de optimalisatie van werklocaties en bereikbaarheid. Ook versterkt de gemeente het extensieve toerisme met de focus op cultuur en natuur. Hiervoor wordt samengewerkt met Visit Limburg. Voor zowel het ondernemersklimaat en toerisme is de bereikbaarheid en herkenbaarheid van bestemmingen en randvoorwaarde.

Duurzame bedrijfsomgeving en ondernemersklimaat

Meerssen zet in op het stimuleren van een aantrekkelijke en duurzame bedrijfsomgeving en ondernemersklimaat. Randvoorwaarden hierbij zijn de optimalisering van bestaande werklocaties met aandacht voor circulaire economie, het optimaliseren van interne en externe bereikbaarheid van werklocaties en goed functionerende en goed bereikbare dorpscentra.

Kunst, cultuur en recreatie

De gemeente Meerssen heeft veel cultuur-historische- en religieuze bouwwerken, daarnaast biedt de kern Meerssen (luxe) winkels en een gezellig marktplein met restaurants en cafés. De gemeente Meerssen zet in op het aantrekken van meer extensief toerisme; kleinschalig en in samenwerking met de natuur. Dit doen ze in samenwerking met Visit Limburg. Voor mobiliteit betekent dit dat de gemeente Meerssen bezoekers aantrekt. Het reisgedrag en de benodigde informatievoorziening voor deze doelgroep is anders dan dat van bewoners. Daarnaast zijn ook de wandel- en fietspaden een belangrijke aantrekkende kracht.

Behouden van kwalitatief toerisme

In samenwerking met Visit Limburg zorgt de gemeente Meerssen dat de bezoekersstroom op een prettige manier wordt geregeld. Zo worden zichtlijnen en wandelpaden van het station naar de basiliek in het nieuwe centrumplan verbeterd. Er wordt ook onderzocht hoe toeristische bestemmingen, met borden, beter zichtbaar gemaakt kunnen worden. Daarnaast zet de gemeente in op meer overnachtingsfaciliteiten en het maken van een aantrekkelijke wandelomgeving door het ontwikkelen van wandelknopen, kunst in de openbare ruimte (kunstroutes) en parkeermogelijkheid aan de rand van het centrum. 

Faciliteren van wandel- en fietstoerisme

Voor het wandel- en fietstoerisme komen verschillende belangen bij elkaar, wat momenteel tot een ruimtelijke uitdaging leidt. Er wordt gezocht naar de juiste balans tussen wandelaars, fietsers en mountainbikers. Daarnaast is er aandacht voor de ontvangst van bezoekers via Natuurtransferia (zoals Natuurpoorten in Brabant), de treinstations en de locaties van parkeerplaatsen. Op de Markt in Meerssen en in het centrum van Bunde worden fietsers gefaciliteerd met een fietsenstalling. In Geulle houden we een veerpont in stand voor fietsers en wandelaars van en naar België, in het kader van het rivierpark Maasvallei. 

Orde in de openbare ruimte

Een aangename woonomgeving, waarin iedereen zich veilig voelt, wordt beheerd door het beleidsdomein 'orde in de openbare ruimte'. De gemeente zet zich dagelijks in om de afgesproken regels te handhaven, waarbij zij samenwerkt met de politie. Beide partijen vervullen hun eigen rol en hebben specifieke bevoegdheden. De Buitengewoon Opsporingsambtenaren (BOA's) zijn inzetbaar vanuit de gemeente, terwijl de politie regionaal en landelijk wordt aangestuurd.

Naast het handhaven van regels zet dit beleidsdomein zich ook in bij bijzondere activiteiten en evenementen, zodat deze op een veilige manier kunnen plaatsvinden. Bovendien speelt het een belangrijke rol in crisissituaties, bijvoorbeeld bij wateroverlast of verkeersongevallen. 

In relatie tot mobiliteit zijn er drie raakvlakken: 'veiligheidsbeleving', 'verkeer bij evenementen en crisissen' en 'handhaving van verkeersregels'.

Veiligheidsbeleving

Bij het ontwerpen van de openbare ruimte, inclusief verkeersruimtes, is het belangrijk om rekening te houden met hoe mensen de veiligheid in de wijk of gemeente ervaren. Er bestaan bepaalde principes, zoals CPTED (Criminal Prevention Through Environmental Design), die dienen als ontwerprichtlijnen om de veiligheidsbeleving in de openbare ruimte te verbeteren.

Wanneer deze principes niet worden toegepast in plannen, kunnen er situaties ontstaan die aantrekkelijk zijn voor bijvoorbeeld hangjongeren, of er kunnen dode hoeken ontstaan waar onopgemerkte activiteiten plaatsvinden. In het kader van verkeer zijn er vergelijkbare thema's, zoals zichtlijnen en verlichting, vooral voor voetgangers en fietsers. Het is belangrijk om deze overwegingen vanaf het begin van projecten mee te nemen, bijvoorbeeld tijdens startoverleggen waarin alle betrokken disciplines samenkomen.

Tijdelijke bijzondere situaties - Evenementen en crisissen

Enerzijds zorgt de gemeente ervoor dat hulpdiensten hun werk goed kunnen doen door bepaalde wegen open te houden tijdens evenementen. Anderzijds is het belangrijk dat de juiste gemeente voorwaarden opneemt in vergunningen, want de gemeente geeft ook toestemming voor evenementen.

Handhaving verkeer

Voor de handhaving binnen het domein 'verkeer' zet de gemeente BOA's in en wordt er samengewerkt met de politie. Vanuit de gemeente worden BOA’s direct aangestuurd en hebben ze specifieke bevoegdheden. De politie heeft meer bevoegdheden die algemener van aard zijn. Politieagenten mogen bijvoorbeeld ook snelheidscontroles uitvoeren en verbaliseren op snelheidsovertredingen.

  • De handhaafbaarheid is afhankelijk van de juiste inrichting van de wegen volgens de regels. Als de inrichting niet volgens de regels is, kan er niet volgens de regels worden gehandhaafd.

  • BOA’s hebben geen bevoegdheid om op snelheid te handhaven, wat alleen door de politie mag gebeuren. Er wordt geprobeerd snelheidscontroles te faciliteren, maar dit kan niet structureel in de hele gemeente plaatsvinden.

  • Handhaafbaarheid heeft ook te maken met uitvoerbaarheid, en momenteel wordt er vooral gereageerd op meldingen, waardoor de situatie ter plekke al kan zijn veranderd.

  • Bij schoolomgevingen wordt projectmatig gehandhaafd op verkeerssituaties, waarbij samenwerking met scholen en ouders belangrijk is. Het streven is niet alleen handhaving en naleefgedrag vergroten, maar ook samenwerken aan verbeteringen, zoals het stimuleren van lopen en fietsen om overlast van autoverkeer te verminderen. De BOA's in de gemeente reageren proactief in dergelijke initiatieven. De gemeente Meerssen heeft juridische handvatten opgesteld om handhaving beter te faciliteren. Zo is in de verordening fysieke leefomgeving een wegsleepregeling opgenomen.

Infrastructuur

De gemeente Meerssen is belast met de uitvoering van het GVVP in combinatie met de reconstructie en het onderhoud van de wegen. Dit laatste is verankerd in het Beleidsplan- en Beheerplan Wegen. Daarnaast wordt er een nieuw Handboek Openbare Ruimte (HOR) voor gemeente Meerssen opgesteld. Hierin zullen allerlei overstijgende details en inrichtingen opgenomen worden vanuit wegen, verkeer, groen en water.

Integrale aanpak

Bij de start van een project worden alle disciplines benaderd om inbreng te leveren voor een schetsontwerp. Daarnaast volgt er ook een budget bijdrage vanuit de disciplines om het project te financieren voor het onderhoud.